โพชฌงค์ 7 เป็นหลักธรรมส่วนหนึ่งของ โพธิปักขิยธรรม 37 (ธรรมอันเป็นฝักฝ่ายแห่งความตรัสรู้ เกื้อหนุนแก่อริยมรรค อันได้แก่ สติปัฏฐาน4 สัมมัปปธาน4 อิทธิบาท4 อินทรีย์5 พละ5 โพชฌงค์7 และมรรคมีองค์ 8) ซึ่งรายละเอียดของโพชฌงค์7 มีดังต่อไปนี้ค่ะ
1. สติสัมโพชฌงค์ คือการมีสติรู้ตัว ระลึกได้ ใจอยู่กับกิจ จิตอยุ่กับเรื่อง ซึ่งมีพื้นฐานมาจากสติปัฏฐาน4 คือการตั้งสติพิจรณา ประกอบด้วย พิจรณา กาย เวทนา จิต และธรรม เป็นการมีสติขั้นสูงเพื่อการตรัสรู้ พ้นกิเลสพ้นทุกข์
2.ธัมวิจยสัมโพชฌงค์ คือการศึกษา วิเคราะห์ วิจัย องค์ธรรม เป็นการเฟ้นหาธรรม สอดส่องสืบค้นธรรม มีปัญญาเพื่อการตรัสรู้ เข้าใจและเห็นแจ้งในธรรม
3. วิริยสัมโพชฌงค์ คือ ลักษณะหนึ่งของสัมมัปปทาน4 หรือความเพียรพยายาม 4ประการอันประกอบด้วย 1.เพียรละกิเลส ความโลภ โกรธ หลง 2.เพียรป้องกันไม่ให้กิเลสที่ละไปแล้วเกิดขึ้นอีก 3.เพียรสร้างความดี คือไม่โลภ ไม่โกรธ ไม่หลง 4.เพียรพยายามรักษากุศลธรรมที่ได้ทำมาให้บริบูรณ์และมั่นคงยิ่งขึ้น ซึ่งวิริยสัมโพชฌงค์หมายรวมถึงการเพียรในส่วนของสติสัมโพชฌงค์ และธัมวิจยสัมโพชฌงค์อย่างต่อเนื่อง
4.ปีติสัมโพชฌงค์ คือ ความอิ่มใจและยินดีในกุศลธรรม จากผลแห่งความเพียรที่ได้ทำมา ซึ่งอาจมีอาการทางกายและจิตขึ้นมาเช่น รู้สึกอิ่มใจยิ่ง อาการขนลุก น้ำตาไหล
5.ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ คือความสงบกาย และสงบใจ จิตใจสงบนิ่ง อันเนื่องจากได้พ้นกิเลส พ้นทุกข์ หลังจากเกิดปีติแล้ว
6.สมาธิสัมโพชฌงค์ คือสมาธิระดับสูง คือมีจิตใจตั้งมั่น เข้มแข็งแน่วแน่ ที่จะหลุดพ้นจากกิเลสและกองทุกข์ หลังจากเกิดความสงบทั้งกายและใจ
7.อุเบกขาสัมโพชฌงค์ คือการมีจิตใจเป็นกลาง วางเฉย ไม่ทุกข์ ไม่สุข ไม่มีปีติ โดยจิตอยู่ในสภาพเรืองปัญญา ไม่หวั่นไหวต่อโลกธรรม และสามารถแก้ไขปัญหาได้
โพชฌงค์7 เป็นธรรมะหรือแนวทางที่จะทำให้สามารถตรัสรู้ได้ โดยแต่ละองค์ทั้ง7ประการจะต้องมีความสัมพันธ์กันเป็นขั้นตอน และต้องปฏิบัติต่อเนื่อง ขาดองค์ใดองค์หนึ่งไม่ได้ .......... ซึ่งโพชฌงค์7 เป็นธรรมะ1ใน7 บทของโพธิปักขิยธรรม37 ที่พระพุทธเจ้าทรงสอนและย้ำแก่ภิกษุทั้งหลายในช่วง3เดือนก่อนเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน ให้ศึกษาปฏิบัติ และนำไปเผยแพร่แก่มวลมนุษย์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น