การเจริญสมาธินั้นสามารถทำได้ ทั้งอริยาบท นั่ง ยืน เดิน หรือนอนก็ได้ค่ะ .. แต่ท่านอนอาจทำให้เราหลับได้ง่ายนะคะ.... สำหรับผู้เริ่มปฏิบัติแล้ว ท่านั่งดูเหมือนจะเป็นที่นิยมที่สุดโดยนั่งลงกับพื้นขัดสมาธิค่ะ .... ในกรณีที่เพื่อนๆมีปัญหาสุขภาพไม่สะดวกจะนั่งบนเก้าอี้ก็ได้ค่ะ .... เรามาดูรายละเอียดท่าการฝึกแต่ละท่ากันนิดนึงก่อนดีกว่าค่ะ
ท่ายืน ทำโดยยืนตัวตรง วางมือขวาทับมือซ้าย คว่ำมือทั้งสอง หลับตาหรือลืมตาสก็ได้แล้วจะสะดวกในการทำค่ะ แล้วเพ่งไปที่คำว่า พุทโธ จนจิตตั้งมั่นได้
ท่าเดิน หรือที่เรียกว่าเดินจงกรม เราจะกำหนดระยะทางที่เราจะเดินเองสั้นหรือยาวก็ได้ค่ะ และควรจะหาสถานที่และเวลาที่เหมาะสมนะคะ เพื่อไม่ให้มีสิ่งรบกวนจากรอบข้าง..... และไม่ควรเดินในที่ต่างระดับหรือขรุขระ ควรเป็นทางเรียบเสมอกันค่ะ........ จากนั้นให้ก็ให้เริ่มตั้งสติ ให้สำรวมทอดสายตาลงให้พอดี วางมือทั้งสองลงข้างหน้าทับกันเหมือนกับยืนและเริ่มต้นเดิน...... การเดินแต่ละก้าวก็ให้จิตตั้งมั่นอยู่กับคำบริกรรมว่า พุทโธ โดยเดินช้าๆ ไม่เร่งรีบ กำหนดรู้ในใจค่ะ
ท่านั่ง นั่งลงกับพื้น โดยนั่งขัดสมาธิ ตัวตรง วางหลังมือขวาบนฝ่ามือซ้าย แล้วเพ่งเอาจิตไปที่การบริกรรมคำว่า พุทโธ ท่องภาวนาไว้เป็นอารมณ์ให้กำหนดรู้อยู่ในใจเช่นกันค่ะ
ท่านอน ให้นอนตะแคงข้างขวา เอามือขวาวางรองศีรษะ ยืดมือซ้ายไปตามตัว นอนตรงๆค่ะ(เป็นท่าพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานค่ะ) ไม่นอนคว่ำ หรือนอนหงายนะคะ..... จากนั้นก็สำรวมสติตั้งมั่นด้วยการภาวนาคำว่า พุทโธ ให้ตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์กำหนดรู้ในใจค่ะ
การเจริญสมาธิสามารถทำโดยการหลับตา หรือลืมตาก็ได้นะคะ ....ในระยะเริ่มต้น ส่วนใหญ่นิยมหลับตาค่ะ เพื่อที่จะไม่รับรู้การเคลื่อนไหวจากภายนอก แต่หากฝึกโดยวิธีเพ่งวัตถุอันนี้ต้องลืมตาค่ะ ..... การกำหนดอารมณ์ให้รู้ในใจหรือการตามรู้จิต เป็นการใช้อารมณ์มาเป็นเครื่องฝึกหัดกำหนดจิตไม่ให้ฟุ้งซ่าน ไม่ให้เลื่อนลอยไปหาสิ่งของวัตถุ หรือเรื่องราวอื่นๆ ..... กำหนดจิคให้แน่วแน่อยู่ที่คำว่าพุทโธ โดยอาจกำหนดจุดใดจุดหนึ่งในร่างกายให้เป็นจุดยึดก็ได้นะคะ เช่นปลายจมูก หว่างคิ้ว กลางหน้าอก หรือกลางช่องท้องค่ะ
ปกติแล้วถ้าก่อนนั่งสมาธิเราถ้าเราอาบน้ำชำระร่างกายให้สะอาดก็จะทำให้เราสดชื่น ไม่ง่วงเหงาหาวนอนนะคะ และการสวดมนต์ก่อนนั่งก็จะทำให้จิตใจสงบดีค่ะและเป็นการเริ่มต้นด้วยการระลึกถึงพระพุทธคุณค่ะ .......จริงๆแล้ว เวลาที่เหมาะสมกับการฝึกสมาธิที่สุดจะได้แก่ เวลากลางคืน ก่อนนอนนะคะ เพราะเป็นเวลาที่เงียบสงบเหมาะแก่การนั่งสมาธิค่ะ ...... แต่ถ้าเพื่อนๆเวลาจำกัด หรือติดภาระกิจครอบครัว จะเลือกนั่งสมาธิกันตอนไหน เวลาไหนในแต่ละวันได้ทั้งนั้นค่ะ
เรามาเริ่มกันเลยนะคะ..... นั่งลงกับพื้นค่ะ ให้ขาขวาทับขาซ้าย มือขวาทับมือซ้าย วางมือหงายไว้บนหน้าตัก ตั้งตัวตรงมองทอดสายตาไปข้างหน้าประมาณ 2 ศอก แล้วหลับตา..... มีสติรู้ตัวอยู่เสมอ กำหนดลมหายใจเข้า-ออก พร้อมกับระลึกถึงพระพุทธคุณเป็นอารมณ์ค่ะ...... ขณะหายใจเข้า ให้กำหนดว่า “พุท” ขณะหายใจออก ให้กำหนดว่า “โธ” กำหนดลมหายใจเข้าออกพร้อมกับกำหนดพระพุทธคุณควบคู่กันไปอย่างนี้ตลอดการนั่งนะคะ.......
ในระยะเริ่มแรกของการฝึกนั่งสมาธินั้น เพื่อนๆควรนั่งด้วยระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 10 – 15 นาทีต่อครั้งก่อนนะคะ ..... เมื่อร่างกายเกิดความเคยชินต่อการนั่งแล้ว ค่อยเพิ่มเวลาให้มากขึ้นตามลำดับค่ะ ...... เริ่มต้นใหม่ๆ เพื่อนๆอาจหานาฬิกาปลุกมาตั้งเวลา10หรือ15นาทีเป็นการกำหนดเวลานั่งในระยะแรกก้ได้นะคะ ..... และหลังจากนั่งสมาธิ เสร็จแล้ว ควรกราบพระรัตนตรัย 3 ครั้งก่อนลุกก็จะทำให้การนั่งสมาธิของเราสมบูรณ์แบบค่ะ
ไม่ยากเลยใช่มั๊ยคะ สำหรับการเริ่มต้นฝึกสมาธิเบื้องต้น ในเรียนรู้ธรรมะไปกับแม่หมอ ..... อันที่จริงก็เป็นการเริ่มฝึกจิตให้นิ่งในเบื้องต้นนั่นเองอะค่ะ ... ในความเป็นจริงแล้วการฝึกสมาธิในแนวสัมมาสมาธิ จะมีรายละเอียดมากมาย มีวิธีการหลากหลายรูปแบบ ..... ซึ่งถ้าเราค่อยๆฝึกฝนไปเรื่อยๆ ก็จะสามารถยกระดับขึ้นเป็นการฝึกกรรมฐาน ซึ่งมี2อย่างคือ สมถะกรรมฐาน(การฝึกจิตให้สงบเป็นสมาธิ) และวิปัสนากรรมฐาน(การฝึกจิตให้เกิดความรู้แจ้งตามความเป็นจริง) ค่ะ
นัดหน้าเรียนรู้ธรรมะไปกับแม่หมอจะมาคุยกับเพื่อนๆเรื่องธรรมะที่จะทำให้การฝึกสมาธิของเราประสบความสำเร็จค่ะ นั่นคือ อิทธบาท4 คอยติดตามให้ได้นะคะ ....
อยากทราบว่าทุกคนสามารถที่จะนั่งสมาธิได้ไหมค่ะ เพราะตั้งแต่เกิดยังไม่เคยนั่งเลยค่ะ
ตอบลบเอ๊ะ! พึ่งทราบว่าการนอนก็สามารถที่จะฝึกสมาธิได้เหมือนกัน แล้วเวลากำหนดพุธโธ เราต้องกำหนดเข้าออกอย่างไรครับ
ตอบลบนั่งได้ทุกคนค่ะ ในขั้นต้นเป็นการฝึกจิตให้สงบ ไม่ฟุ้งซ่านค่ะ ถ้าเราฝึกบ่อยๆ จะดีกับชีวิตประจำวันด้วยนะคะ จะเป็นคนที่มีสมาธิในการทำงาน หรือการเรียนมากขึ้น อยากให้ลองค่ะ
ตอบลบส่วนท่านอนสมาธิ เป็นท่าที่พระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานค่ะ แต่ถ้าคนธรรมดาๆอย่างเราๆ ลองท่านี้มีหวังหลับค่ะ กำหนดลมหายใจเข้าพุท -ออกโธคะ กำหนดเพื่อให้เรามีสิ่งยึด จิตจะได้ไม่แกว่งค่ะ