1. ศรัทธาพละ หมายถึง พลังคือความเชื่อ กำลังการควบคุมความสงสัย คือเชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ เชื่ออย่างมีเหตุผล เมื่อความเชื่อเกิดขึ้นในใจแล้วย่อมมีพลังในการทำกุศล ต่อต้านอกุศลมิให้เข้ามารบกวนจิตใจได้ จิตใจก็ไม่ตกอยู่ภายใต้ความชั่วร้ายทั้งหลาย เช่นเชื่อว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ก็เป็นพลังให้เราทำความดี เป็นต้น
2. วิริยพละ หมายถึง พลังคือความเพียร กำลังควบคุมไม่ให้ไม่เกียจคร้าน การเพียรระวังไม่ให้ความชั่วหรือบาปอกุศลเกิดขึ้นในใจ เพียรลด ละ เลิกต่อความชั่วทั้งหลาย เพียรทำความดีและเพียรรักษาความดีให้คงอยู่และเพิ่มพูดงอกงามยิ่ง ๆ ขึ้นไปความเพียรนี้จึงเป็นพลังในการต่อต้านอกุศลกรรมอันเป็นปฏิบัติต่อความเกียจคร้านที่เข้ามารบกวนจิตใจได้เป็นอย่างดี
3. สติพละ หมายถึง พลังคือความระลึกได้กำลังการควบคุมความประมาท การไม่ใส่ใจ ใจลอย ไร้สติ
การมีสติคือการระลึกได้ก่อนคิด ก่อนพูด ก่อนทำอะไรก็ตาม เป็นคุณธรรมที่ทำให้เกิดความรอบคอบ ไม่หลงลืม ไม่หลงไหล ไม่ลืมตัว บุคคลประกอบกิจการใด ๆ โดยใช้สติเป็นผู้กำกับแล้ว ก็จะไม่เกิดความผิดพลาดได้ง่าย ดังนั้นสติจึงเป็นพลังต่อต้านไม่ให้บุคคลเกิดความประมาท ไม่ก่อให้เกิดความผิดพลาด หรือเกิดอุบัติเหตุต่าง ๆ ได้
4. สมาธิพละ หมายถึงพลังในการตั้งจิตมั่น ตั้งใจมั่น กำลังการควบคุมการวอกแวก เขว่ไขว่ ฟุ้งซ่าน
5. ปัญญาพละ หมายถึง พลังแห่งปัญญา กำลังการควบคุมเพิกเฉยไม่สนใจ หลงงมงาย คำว่าปัญญาคือ ความรอบรู้ ความรู้แจ้ง ความรู้จริง คือรู้ว่าอะไรควรทำไม่ควรทำ อะไรผิดอะไรถูก เป็นต้น เมื่อมีความรอบรู้เกิดขึ้น ปัญญาจึงเป็นพลังต่อต้านความหลง ความโง่เขลา มิให้เกิดขึ้นกับจิตใจได้
พละ5นี้ เป็นหลักธรรมที่ผู้เจริญวิปัสสนาพึงรู้...... ศรัทธาต้องปรับให้สมดุลกับปัญญา วิริยะต้องปรับให้สมดุลกับสมาธิ ส่วนสติพึงเจริญให้มากเนื่องเป็นหลักที่มีสภาวะปรับสมดุลของจิตภายในตัวเองอยู่แล้ว.......
พละ5 เป็นหลักธรรมที่คู่กับอินทรีย์5 คือศรัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์ โดยมีความเหมือนความแตกต่างและความเกี่ยวเนื่องคือ........ พละ5เป็นสภาวะที่เกิดขึ้นแก่จิตในปัจจุบันที่ทำให้เกิดมีขึ้น ส่วนอินทรีย์คือพละ5ที่สะสมจนตกผลึก อินทรีย์ คือ ความเป็นใหญ่ พละ คือ ความไม่หวั่นไหว
อินทรีย์ 5...... มีศรัทธา คือสัทธินทรีย์มีความเป็นใหญ่ในสภาพธัมมะของตนคือน้อมใจเชื่อ วิริยินทรีย์ มีความเป็นใหญ่ในการประคองไว้ สตินทรีย์ มีความเป็นใหญ่ในการระลึก สมาธินทรีย์ มีความเป็นใหญ่ในการไม่ฟุ้งซ่าน ปัญญินทรีย์ มีความเป็นใหญ่ในการเห็นตามความเป็นจริง
พละ 5...... ศรัทธาพละ มีความไม่หวั่นไหวในการไม่มีศรัทธา วิริยะพละมีความไม่หวั่นไหวในการเกียจคร้าน สติพละ มีความไม่หวั่นไหวในความไม่ประมาท สมาธิพละมีความไม่หวั่นไหวเพราะความฟุ้งซ่าน ปัญญาพละ มีความไม่หวั่นไหวในความไม่รู้.....
พละ5 และอินทรีย์ 5 เหมือนกัน โดยองค์ธรรมแล้วเหมือนกัน เพียงแต่อธิบายคนละนัย..... คือ ความเป็นใหญ่และความไม่หวั่นไหว เปรียบเหมือน แม่น้ำ มีเกาะอยู่ตรงกลาง พึงทราบว่า แม่น้ำสองสาย ที่แบ่งโดยเกาะตรงกลาง ก็เป็นสายน้ำเดียวกันและก็ย่อมบรรจบกัน ทั้งอินทรีย์ 5 และพละ 5 ก็คือการอบรมเจริญปัญญาเพื่อบรรลุมรรคผลนั่นเอง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น